در دنیای دیجیتال امروزی، دادهها ارزشمندترین دارایی سازمانها محسوب میشوند. از اطلاعات مالی و اسناد حقوقی گرفته تا دادههای مشتریان و مالکیتهای فکری، هرگونه نشت یا از دست رفتن این اطلاعات میتواند خسارات جبرانناپذیری به همراه داشته باشد. به همین دلیل، راهکارهای امنیتی مانند پیشگیری از ازدسترفتن دادهها (DLP – Data Loss Prevention) اهمیت ویژهای پیدا کردهاند. DLP یک سپر امنیتی قوی برای محافظت از اطلاعات حساس سازمانی است که از دسترسیهای غیرمجاز، نشت ناخواسته و سرقت دادهها جلوگیری میکند. اما DLP دقیقاً چیست و چگونه کار میکند؟ در این مقاله به بررسی این فناوری، اهمیت آن، نحوه عملکرد، انواع آن و چالشهایی که در مسیر اجرای آن وجود دارد، میپردازیم.
DLP چیست؟
DLP مخفف Data loss prevention به معنای پیشگیری از ازدسترفتن داده است. DLP یکی از اجزای اصلی امنیت داده است که شامل استراتژیها و ابزارهایی میشود که برای شناسایی، نظارت و محافظت از دادههای حساس در برابر دسترسی، نشت یا از دست رفتن غیرمجاز طراحی شدهاند. راهکارهای DLP مانند سپری محکم عمل میکنند که دادهها را در برابر تهدیداتی مانند افراد درونی مخرب، حملات سایبری خارجی یا سوءاستفاده تصادفی در شبکهها، دستگاههای نهایی و فضای ابری محافظت میکنند.
دادههای حساس چیست؟
دادههای حساس بسته به سازمان متفاوت است، اما به طور کلی اطلاعاتی هستند که به دلایل قانونی یا تجاری باید از دسترسی یا افشای غیرمجاز محافظت شوند. انواع مختلف دادههای حساس مشمول سیاستهای دقیق مدیریت اطلاعات هستند. سازمانها الزامات محافظت از داده را بر اساس صنعت خود (مانند بهداشت، مالی، دولتی)، تعهدات قانونی، مالکیت فکری (مانند کد، پتنتها، اسرار تجاری) و عملیات تجاری تعیین میکنند.
چرا DLP مهم است؟
در دنیای امروزی که مبتنی بر داده است، پیشگیری از ازدسترفتن داده (DLP) برای سازمانهایی با هر اندازه ضروری است. در ادامه دلایل اهمیت آن آورده شده است:
دید و مدیریت دادهها
DLP یک نمای جامع از دادههای حساس ارائه میدهد و به سازمانها کمک میکند تا متوجه شوند دادهها کجا قرار دارند، چگونه در میان شبکهها و دستگاههای مختلف جابجا میشوند، چه افرادی به آنها دسترسی دارند و چگونه مورد استفاده قرار میگیرند. این دید گسترده برای مدیریت مؤثر دادهها و کاهش ریسکهای امنیتی حیاتی است.
رعایت قوانین و مقررات
انطباق با مقررات یکی از دلایل اصلی استفاده از DLP است. قوانین و استانداردهایی مانند GDPR، CCPA، HIPAA، PCI DSS، SOX و ISO 27001، تدابیر امنیتی سختگیرانهای برای حفاظت از دادهها تعیین کردهاند. عدم رعایت این مقررات میتواند منجر به جریمههای سنگین شود. راهکارهای DLP به سازمانها کمک میکنند تا دادههای حساس را بهصورت ایمن مدیریت کرده و الزامات قانونی را رعایت کنند.
جلوگیری از نقض امنیت دادهها
با پیچیدهتر شدن حملات سایبری، DLP به عنوان یک سد دفاعی حیاتی برای نظارت و جلوگیری از نشت احتمالی دادهها عمل میکند. این سیستم با شناسایی و کاهش تهدیدها بهصورت پیشگیرانه، به سازمانها کمک میکند تا از نفوذهای امنیتی پرهزینه و آسیبهای اعتباری جلوگیری کنند.
DLP چگونه کار میکند؟
DLP از طریق ترکیبی از کشف، طبقهبندی و اجرای سیاستهای امنیتی برای محافظت از اطلاعات حساس عمل میکند. این سیستم دادهها را در تمامی مراحل چرخهی عمرشان نظارت میکند.
مراحل عملکرد DLP
- کشف و شناسایی: ابزارهای DLP شبکهها، دستگاههای نهایی و فضای ابری را اسکن کرده و با استفاده از الگوها و قوانین از پیش تعریفشده دادههای حساس را شناسایی و طبقهبندی میکنند.
- نظارت: پس از شناسایی، DLP بهطور مداوم نحوهی دسترسی، انتقال و استفاده از دادههای حساس را پایش کرده و در صورت مشاهده فعالیتهای مشکوک به مدیران هشدار میدهد.
- محافظت: DLP با استفاده از مکانیزمهای امنیتی مختلف مانند مسدود کردن انتقالهای غیرمجاز، رمزگذاری دادههای حساس و محدود کردن دسترسی به کاربران یا برنامههای خاص از اطلاعات حفاظت میکند.
- گزارشدهی: راهکارهای DLP گزارشهایی را بهصورت بلادرنگ یا دورهای ارائه میدهند که به رعایت مقررات، تنظیم دقیق قوانین و کاهش خطرات ازدسترفتن داده در آینده کمک میکند.
انواع DLP
راهکارهای DLP بر اساس نوع استقرار و تمرکز آنها دستهبندی میشوند:
- DLP نقطه پایانی (Endpoint DLP): این راهکار دادههای موجود در دستگاههای شخصی مانند لپتاپ، دسکتاپ و سرورها را محافظت میکند. Endpoint DLP مانیتور میکند که چگونه دادهها کپی، پیست یا منتقل میشوند. از آنجا که کارکنان اغلب با دادههای حساس روی سیستمهای خود کار میکنند، این نقاط مستعد نشت اطلاعات هستند.
- DLP شبکه (Network DLP): DLP شبکه دادههایی که در بستر شبکه جریان دارند را پایش کرده و از انتقالهای غیرمجاز از طریق ایمیل، اشتراکگذاری فایل یا مرور وب جلوگیری میکند.
- DLP ابری (Cloud DLP): DLP ابری از دادههایی که در سرویسهای ابری مانند ذخیرهسازی ابری، پایگاههای داده ابری و نرمافزارهای SaaS ذخیره شدهاند، محافظت میکند. این سیستم بر دسترسی، انتقال و استفاده از دادهها در فضای ابری نظارت دارد.
مهمترین مسیرهای نشت داده
نشت اطلاعات از کانالهای مختلفی ممکن است رخ دهد. آگاهی از این مسیرها برای اجرای یک استراتژی مؤثر DLP حیاتی است:
- ایستگاههای کاری (لپتاپ/کامپیوترها): کارکنان اغلب دادههای حساس را روی دستگاههای شخصی خود ذخیره میکنند که ممکن است از طریق دسترسی غیرمجاز، بدافزار یا حذف تصادفی نشت کند.
- شبکهها: اطلاعات ممکن است از طریق اتصالات Wi-Fi رمزگذارینشده، دستگاههای شبکهای هکشده یا دسترسیهای غیرمجاز به منابع اشتراکی به بیرون درز کند.
- ایمیل: ایمیل یکی از رایجترین مسیرهای نشت اطلاعات است، زیرا دادههای حساس ممکن است تصادفی یا عمدی به گیرندگان غیرمجاز ارسال شوند.
- وب: اطلاعات ممکن است از طریق وبسایتها و اپلیکیشنهای تحت وب نشت کند، بهویژه زمانی که کاربران فایلهای حساس را دانلود یا آپلود کرده و فرمهای آنلاین حاوی اطلاعات محرمانه را پر کنند.
- پایگاههای داده: پایگاههای داده یکی از مهمترین اهداف حملات سایبری هستند، زیرا حاوی اطلاعات ارزشمند سازمانیاند. DLP با نظارت بر دسترسی، انتقال و استفاده از دادههای حساس از پایگاههای داده محافظت میکند.
حالتهای مختلف داده و نقش DLP در حفاظت از آنها
DLP باید از دادهها در حالتهای مختلف محافظت کند تا امنیتی جامع فراهم شود.
- داده در حال انتقال (Data in Motion): این دسته شامل دادههایی است که در شبکهها در حال جابهجایی هستند، مانند انتقال بین دستگاهها، ارسال از طریق ایمیل یا اشتراکگذاری در وب. راهکارهای DLP با نظارت مداوم و بررسی محتوای دادهها از آنها محافظت میکنند. این سیستمها میتوانند انتقالهای غیرمجاز را مسدود کنند، پروتکلهای رمزگذاری را اعمال کرده و با تکنیکهایی مانند Exact Data Matching، هشدارهای امنیتی ارائه دهند.
- داده در حال ذخیره (Data at Rest): این نوع داده شامل اطلاعاتی است که در مخازن ذخیرهسازی مانند دستگاههای نهایی، سرورهای شبکه، پایگاههای داده و فضای ابری نگهداری میشوند. راهکارهای DLP فهرستی از دادههای حساس ایجاد کرده و آنها را طبقهبندی میکنند تا مشخص شود کدام دادهها به محافظت بیشتری نیاز دارند. سپس اقدامات لازم مانند انتقال، حذف یا مدیریت حقوق دسترسی به دادهها انجام میشود. همچنین، قوانین DLP میتوانند رمزگذاری خودکار را برای فایلهای حساس اعمال کنند تا امنیت بیشتری برای آنها فراهم شود.
- داده در حال استفاده (Data in Use): این دادهها در فرآیند ویرایش، ذخیره یا چاپ قرار دارند و ممکن است در معرض نشت اطلاعات قرار بگیرند. راهکارهای DLP از اقدامات غیرمجاز مانند کپی/پیست بین برنامهها، گرفتن اسکرینشات یا انتقال اطلاعات به دستگاههای خارجی (مانند USB) جلوگیری میکنند. از دیگر روشهای محافظت میتوان به واترمارکینگ و کنترل دستگاههای متصل به سیستم، مانند پرینترهای خارجی، اشاره کرد.
نتیجه: با پوشش تمامی این حالتها، DLP یک سیستم امنیتی جامع برای محافظت از اطلاعات حساس سازمانی ارائه میدهد.
چالش های صنعت حفاظت از داده ها
پیادهسازی DLP میتواند به سازمانها در مقابله با برخی از بزرگترین چالشهای امنیتی امروز کمک کند.
- گسترش دادهها: با افزایش حجم دادههایی که سازمانها تولید و ذخیره میکنند، یافتن و محافظت از اطلاعات حساس در میان این حجم گسترده از دادهها دشوارتر میشود. راهکارهای DLP نقش حیاتی در شناسایی و حفاظت از دادههای مهم در اکوسیستمهای وسیع اطلاعاتی ایفا میکنند.
- ریسکهای داخلی: کارکنان ممکن است بهطور تصادفی اطلاعات حساس را به اشتراک بگذارند یا از آنها بهصورت عمدی سوءاستفاده کنند. سیاستهای DLP باید برای مدیریت هر دو نوع ریسک طراحی شوند تا از نشت ناخواسته و سوءاستفاده داخلی از دادهها جلوگیری شود.
- چالشهای مقرراتی: محیطهای قانونی و مقرراتی دائماً در حال تغییر هستند و رعایت الزامات پیچیدهای که در صنایع و مناطق مختلف متفاوت است، یک چالش اساسی محسوب میشود. راهکارهای DLP با استفاده از سیاستها و قوانین از پیش تعریفشده و قابلیتهای گزارشدهی دقیق، میتوانند فرآیند انطباق با مقررات، انجام ممیزیها و تحقیقات امنیتی را ساده و کارآمدتر کنند.
رویکرد ترلیکس به DLP
ترلیکس یک راهکار جامع DLP ارائه میدهد که از اطلاعات حساس و اختصاصی در کل چرخهی عمر دادهها محافظت میکند و امنیتی بیسابقه را برای سازمانها فراهم میسازد.
ویژگیهای کلیدی DLP ترلیکس
- ارائه دید کامل بر دادهها: Trellix DLP از کیبورد تا فضای ابری، دادههای حساس را محافظت کرده و قابلیتهای پیشرفتهای در کشف و طبقهبندی دادهها ارائه میدهد.
- اجرای سیاستهای امنیتی در برابر تهدیدات مختلف: این راهکار، سیاستهای حفاظت از داده را در برابر بردارهای تهدید مختلف، از جمله دستگاههای نهایی (Endpoints)، شبکهها، ایمیل، وب و برنامههای ذخیرهسازی ابری اجرا میکند.
- واکنش بلادرنگ به رویدادهای امنیتی: Trellix DLP دارای قابلیت نظارت و پاسخدهی آنی به تهدیدات امنیتی است، که به سازمانها کمک میکند بهسرعت تهدیدات را شناسایی و مدیریت کنند.
- آموزش کاربران: این راهکار شامل ویژگیهای آموزشی است که به کاربران کمک میکند بهترین روشهای امنیت داده را یاد بگیرند و از نشت تصادفی اطلاعات جلوگیری کنند.
- گزارشگیری جامع: DLP ترلیکس با ارائه گزارشهای کامل و دقیق، به سازمانها کمک میکند تا روندهای امنیتی را پایش کنند، قوانین را بهبود ببخشند و فرآیند انطباق با مقررات را تسریع کنند.
حفاظت در برابر نشت عمدی و تصادفی دادهها
DLP ترلیکس به سازمانها کمک میکند تا از نشت عمدی و ناخواسته دادههای حساس جلوگیری کنند و اطمینان حاصل کنند که اطلاعات آنها در امنیت کامل قرار دارد.
محافظت از دادههای ساختاریافته و غیرساختاریافته
این راهکار، از انواع دادهها، از جمله اسناد، ایمیلها، پایگاههای داده و بیش از ۴۰۰ نوع محتوای مختلف محافظت میکند. همچنین، قابلیت تشخیص نویسه نوری (OCR) به این سیستم اجازه میدهد که اطلاعات حساس در تصاویر و فایلهای PDF را نیز شناسایی و ایمنسازی کند.
مدیریت متمرکز و حفاظت جامع در برابر تهدیدات امنیتی (ePO)
Trellix DLP از طریق پلتفرم مدیریت ePO کنترل میشود که یک نقطهی مرکزی برای مدیریت سیاستهای امنیتی، گزارشدهی و مدیریت رویدادها فراهم میکند.
خرید DLP ترلیکس
خرید DLP یک سرمایهگذاری استراتژیک برای سازمانهایی است که به دنبال محافظت از دادههای حساس، جلوگیری از نشت اطلاعات و رعایت الزامات امنیتی و قانونی هستند. این راهکار با ارائه نظارت جامع، طبقهبندی پیشرفته، شناسایی خودکار دادهها و مدیریت متمرکز از طریق پلتفرم ePO، امکان کنترل دقیق بر دادههای در حال استفاده، انتقال و ذخیرهشده را فراهم میکند. علاوه بر این، قابلیتهای پیشرفتهی DLP ترلیکس مانند شناسایی دادههای غیرساختاریافته، ادغام با Skyhigh Security و رمزگذاری خودکار، امنیت اطلاعات را در دستگاههای نهایی، شبکهها و فضای ابری تضمین میکند. با خرید Trellix DLP، سازمانها میتوانند ریسک حملات سایبری و نشت دادهها را کاهش داده و از اطلاعات حیاتی خود در برابر تهدیدات داخلی و خارجی محافظت کنند.